Kort geleden is de Buku Bibliotheca Surinamica collectie verrijkt met een bijzonder boekje dat het etiket ‘exceptionally scarce’ verdient.
Curious Adventures of Captain Stedman, during An Expedition to Surinam, in 1773, including the Struggles of the Negroes and the Barbarities of the Planters, Dreadful Executions, the Manner of Selling Slaves, Mutiny of Sailors, Soldiers, &c. and Various Other Interesting Articles. Large engraved folding frontispiece. London: Printed for Thomas Tegg, III, Cheapside….[verso of title: T. Plummer Printer, Seething-Lane. (circa 1808 – 1810).
“The Barbarous Cruelty inflicted on a Negro – at Surinam”
Dit boekje mag zonder twijfel de meest zeldzame ‘Stedman’ genoemd worden. In de Buku collectie bevinden zich vele verschillende edities van Stedmans Narrative. Zo bestaat de collectie uit o.m. uit de twee eerste Nederlandse edities. Maar ook een oud handgekleurde Engelse editie van 1806, een prachtige herziene 2e druk uit 1813 en de Franse eerste editie met zijn separate platen atlas, ontbreken niet. Bijzonder zijn ook de twee Duitse ‘eerste’ edities. Van beide Duitse Stedman edities die speciaal bewerkt zijn voor de jeugd bezit Buku een exemplaar. Een prachtige Italiaanse editie met handgekleurde platen in prachtige leren bandjes vormt een pronkstuk in de verzameling. Buku bezit verder van de Zweedse editie twee exemplaren; waarvan één met de zeldzame gekleurde plaat. Tenslotte zijn er nog talloze bewerkingen van Stedmans Narrative, zoals die van Kratter en Eugene Sue.
Maar ondanks de vrij behoorlijke Stedman verzameling in de Buku collectie voelde het ontbreken van Curious Adventures of Captain Stedman als een groot gemis. In de afgelopen 25 jaren van verzamelen (speurtochten langs antiquariaten in binnen- en buitenland en het minutieus doorvlooien van veilingcatalogi) ben Curious Adventures of Captain Stedman nog niet één keer tegengekomen. Ik had mij reeds neergelegd bij de gedachte dat dit kleine boekje (sommigen spreken van een pamflet) nooit onderdeel zou uitmaken van mijn verzameling.
Tot de veiling bij Swann Auction Galleries in New York. Dit veilinghuis veilt regelmatig Afro-Americana boeken en kunst. In de catalogus wordt dit boekje alsvolgt omschreven:
“An anti-slavery chapbook, with an exceptionally graphic engraving of a slave being whipped by two other slaves. While many of the chapbooks of this period were loosely based on real events, this little reduction of the two volume Stedman “Narrative” is quite faithful to Stedman’s Narrative and his description of the cruelties of the Surinam slave plantation owners.”
In de uitstekende Narrative of a Five Years Expedition gebaseerd op het originele manuscript van Stedman, door Richard & Sally Price vinden we een beschrijving van dit bijzondere werk:
“This bowdlerization of the Narrative, written in the third person (‘says our author ….”), focuses on the scenes of torture, descriptions of planters’ lives, and geographical descriptions of Suriname.
Het boekje telt slechts 28 pagina’s. Het is een abolitionistisch pamflet dat een belangrijke rol gespeeld heeft in het debat in Engeland over de afschaffing van de slavernij. Het bijschrift van de Prices bij de ets in dit boekje, “The Barbarous Cruelty inflicted on a Negro – at Surinam” , luidt:
“It was, presumably, depictions of the kind in (The Barbarous Cruelty, ch) to which Lord Bentick referred when he described how, during the general elections of 1831, “to rouse the feelings and passions of the people…. there were placed before half the hustings in the kingdom full-length pictures of white planters flogging negro women.” (Hansard 1848, 37).
Met deze nieuwe aanwinst is er een bijzonder zeldzame ‘Stedman’ aan de Buku-collectie toegevoegd. Het boek onderstreept nog eens duidelijk hoe belangrijk Suriname is geweest in de geschiedenis van de slavernij en welke rol zij heeft gespeeld in het debat over de afschaffing er van. Bekend is dat de New York Public Library over een exemplaar beschikt, alsmede Yale University. In Nederlandse bibliotheken, zelfs niet in de omvangrijke Suriname- collectie van de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam, noch in Suriname, heb ik één exemplaar kunnen traceren. Curious Adventures of Captain Stedman heeft museale waarde.
Carl Haarnack
Buku - Bibliotheca Surinamica 