• Postcards from Suriname
    • Black in postcards
  • Albert Helman
  • Antiquariaat Buku
  • Chinezen in Suriname
  • De negerhut
    • Illustraties in vroege edities van Oom Tom
    • Oom Tom in andere talen
  • Duitsers in Suriname
  • Ebony in Suriname
  • Edgar Cairo
  • Een begrafenis
  • Ellen Ombre
  • Galerie Buku
  • Indiase diaspora
  • Joanna & Stedman
  • Joden in Suriname
    • David Nassy’s “Furlough” and the Slave Mattheus
  • Klassieke muziek
  • Les Habitants de Suriname
    • Les Indiens
    • Les Négres de Bois
    • Les Négres Sédentaires
  • Natalie Zemon Davis
    • Judges, Masters, Diviners: Slaves’ Experience of Criminal Justice in Colonial Suriname
    • Origins and uses of the creole languages in 18th century Suriname
  • Silvia de Groot
  • Slaven aan het woord
  • Slavernij Verbeeld
  • Stereotype kinderboeken
  • Surinaamsche Mengel-poëzy
    • Annette de Vries
  • Suriname in Wolfenbüttel
  • Surinamica verzamelen
  • Swart in Nederland
  • Voedsel
  • Vrouwen van Suriname
  • Welkom bij Buku
  • Wilhelmus Dortants (1855-1906)
  • Winti
  • Bibliotheca Surinamica
    • Buku logo
    • Onzichtbaar erfgoed
    • OSO, tijdschrift voor Surinamistiek
  • Brand in Paramaribo
  • Indianen in Suriname
    • In de schaduw van de tijger

Buku – Bibliotheca Surinamica

~ Library, archives & wunderkammer

Buku – Bibliotheca Surinamica

Tag Archives: jews

Kolonisatie van de Portugeesch Joodsche Natie in Suriname. Fred. Oudschans Dentz (1927)

26 Monday Dec 2022

Posted by Carl Haarnack in 20th century books, Bibliotheca Surinamica

≈ Comments Off on Kolonisatie van de Portugeesch Joodsche Natie in Suriname. Fred. Oudschans Dentz (1927)

Tags

Dutch, jews, religie

De Kolonisatie van de Portugeesch Joodsche Natie in Suriname en de Geschiedenis van de Joden Savanne. Fred. Oudschans Dentz. Amsterdam: Menno Hertzberger, 1927.

Fred. Oudschans hield op 7 januari 1927 op uitnodiging van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde een lezing over de kolonisatie van Joden in Suriname. Deze publicatie vormt de neerslag van die voordracht. Al in 1639 waren er Portugese Joden in Suriname. De eerste kolonisten waren afkomstig uit Nederland en Italië en vestigden zich in wat ze Thorarica noemden. In 1652 kwam er een tweede groep Joodse kolonisten naar Suriname. Zij maakte deel uit van de groep Engelsen die met Lord Willoughby vanuit Barbados kwamen. De derde groep Joodse kolonisten werd gevormd door de Joden die onder leiding van David Nassy een kolonie in Cayenne hadden gesticht. Eerder waren zij door de Portugezen uit Brazilië verdreven. Toen de Fransen in 1664 Cayenne innamen verhuisden deze kolonisten naar Suriname, toen nog in handen van de Engelsen. De laatsten hadden al toestemming gegeven voor vrije uitoefening van hun godsdienst en het bouwen van een synagoge. In 1667 veroverden de Zeeuwen onder leiding van Abraham Crijnssen Suriname. De ‘voorrechten’ die de Joodse kolonisten onder de Engelsen genoten werden ook door de Zeeuwen goedgekeurd. In 1730 behoorden van de ruim 400 plantages er 115 toe aan Joodse planters.

Landkaart van het Eiland en de Volkplanting van Cayenne aan de Kust van Zuid-Amerika. Kopergravure door Isaak Tirion, ca. 1770.

Net zoals Europese planters verwekten ook Joden kinderen bij slavinnen (Oudschans Dentz spreekt van ‘inboorlingen’). Hieruit ontstond een omvangrijke groep Joodse kleurlingen. De auteur houdt zich bijzonder op de vlakte over deze vermenging tussen Joden en Afrikaanse vrouwen. Wij willen natuurlijk van de hoed en de rand weten hoe dergelijke relaties (in de regel leefden de vrouwen in slavernij) eruit zagen. Deze ‘kleurlingen’ richtten in 1759 een eigen genootschap (Siva) op die zij Darhe Jesarim noemden. Op de plek waar de Zwartenhovenbrugstraat de Domineestraat doorkruist, het Sivaplein genaamd, hadden deze ‘couleurlingen’ hun eigen gebedshuis. Dit werd in 1800 afgebroken.

Het boekje van Oudschans Dentz is zeer compact (slechts 63 pagina’s) maar biedt toch een interessant inkijkje in het Joods leven in Suriname in de 17e-, 18e- en 19e eeuw. Zo lezen we interessante zaken als het gaat om de ‘strijd’ met de marrons. Ook lezen we dat huwelijken tussen Portugese- en Hoogduitse Joden verboden waren. Een groot gedeelte ruimt hij in voor zijn beschrijving van de geschiedenis van de Jodensavanne.  Deze ligt op een gebergte aan de Surinamerivier. Op de plek waar de huizen in een vierkant gebouwd zijn lopen vier dwarsstraten. De huizen kijken aan de achterkant uit op de twee valleien van de berg en op de oever van de rivier. In het midden van het vierkant bevindt zich de synagoge. Deze is in 1685 gebouwd en staat op vier grote houten pilaren. Er is een vertrek voor vrouwen. Daar tegenover is het vertrek voor de mannen waar zich een grote kast van cederhout bevindt waar de rollen met de Joodse wetten worden bewaard. De ‘kerk’ is mooi gestoffeerd en voorzien van kaarskronen van geel koper en veel dure kandelaars. Recht tegenover de synagoge ligt de begraafplaats. De savanne die daar begint heeft een militaire post die deel uitmaakt van het Kordonpad. Op 10 september 1832 verwoestte een brand een groot deel van het dorp. Die brand was ontstaan in een onbewoond huis van de boedel van M. de la Parra dat recht tegenover de synagoge lag. Van hier sloeg het over naar het huis van Jacob de Meza dat net als het huis van Josua de la Parra en nog twee huizen volledig afbrandde.

Jooden Savannah. Chromolitho uit: Gezigten uit Neerland’s West-Indien, naar de natuur geteekend. VOORDUIN, G.W.C & J.E. van HEEMSKERCK VAN BEEST. Amsterdam, Frans Buffa en Zonen, (1860-1862)

We hebben hier helaas niet genoeg ruimte om dieper in te gaan op de belangrijke geschiedenis van de Joodse diaspora in Suriname. De eerste druk van dit boekje is onvindbaar maar dankzij Simon Emmering bestaat er een goedkope herdruk uit 1975.

Carl Haarnack

(met dank aan Reinder Storm)

zie ook:

https://bukubooks.wordpress.com/jews/

Share this:

  • Email
  • Facebook
  • Twitter
  • Print

Like this:

Like Loading...
logo

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 945 other subscribers

Recent

  • Tooneel des oorlogs. Lambert van den Bos (1675)
  • Kolonisatie van de Portugeesch Joodsche Natie in Suriname. Fred. Oudschans Dentz (1927)
  • Afrikanische Relikte und Indianische Entlehnungen in der Kultur der Buschneger Surinams. Lindblom (1924).
  • Nieu-Nederland versus Guajana. Otto Keye (1659/1672)
  •  Schaduwbeelden uit Suriname. Anna Ampt (1858).
  • Le Mercure historique (1750)
  • De Commandant van de Negerjagers. J.H. van Balen (1890)
  • Stedmans ´Narrative´ in de Buku collectie
  • Surinaamsche mengelpoëzy. P.F. Roos (1804)
  • Kleines Magazin von Reisen. J.G. Stedman (1800)
  • Beschrijving van Suriname. Van Sijpesteijn (1854)
  • Tagebuch einer Reise durch Holland und England. Sophie von La Roche (1788)

Koloniale Wereld Tentoonstelling Amsterdam (1883)

Wilhelmina van Eede

Categories

  • 17th century books
  • 18th century books
  • 19th century books
  • 20th century books
  • Bibliotheca Surinamica
  • Children's Books
  • Dutch books
  • English books
  • French books
  • Genealogie
  • German books
  • Indian diaspora
  • Italian books
  • Latin books
  • Law
  • medical
  • Parbode
  • Sranan Tongo Books

Paginas

  • Postcards from Suriname
    • Black in postcards
  • Albert Helman
  • Antiquariaat Buku
  • Bibliotheca Surinamica
    • Buku logo
    • Onzichtbaar erfgoed
    • OSO, tijdschrift voor Surinamistiek
  • Brand in Paramaribo
  • Chinezen in Suriname
  • De negerhut
    • Illustraties in vroege edities van Oom Tom
    • Oom Tom in andere talen
  • Duitsers in Suriname
  • Ebony in Suriname
  • Edgar Cairo
  • Een begrafenis
  • Ellen Ombre
  • Galerie Buku
  • Indianen in Suriname
    • In de schaduw van de tijger
  • Indiase diaspora
  • Joanna & Stedman
  • Joden in Suriname
    • David Nassy’s “Furlough” and the Slave Mattheus
  • Klassieke muziek
  • Les Habitants de Suriname
    • Les Indiens
    • Les Négres de Bois
    • Les Négres Sédentaires
  • Natalie Zemon Davis
    • Judges, Masters, Diviners: Slaves’ Experience of Criminal Justice in Colonial Suriname
    • Origins and uses of the creole languages in 18th century Suriname
  • Silvia de Groot
  • Slaven aan het woord
  • Slavernij Verbeeld
  • Stereotype kinderboeken
  • Surinaamsche Mengel-poëzy
    • Annette de Vries
  • Suriname in Wolfenbüttel
  • Surinamica verzamelen
  • Swart in Nederland
  • Voedsel
  • Vrouwen van Suriname
  • Welkom bij Buku
  • Wilhelmus Dortants (1855-1906)
  • Winti

buku

abolitionism Add new tag artsenij binnenland boeroes British Guiana democratie Duits Dutch EBG English expedities feest fiction flora & fauna Frans Guyana French genealogie German geschiedenis handel hindu hugenoten Illustrated Books india Indianen jews Judaica jurisdiction katholieken kinderboek Koloniale Staten koloniale tentoonstelling kolonisatie kunst Language manumissie maps marrons medical muziek Onderwijs photos plantages poetry politiek reizen religie religion Slavery Stedman stedmania theater tijdschriften travel West-Indies
  • German books

Blog at WordPress.com.

  • Follow Following
    • Buku - Bibliotheca Surinamica
    • Join 945 other followers
    • Already have a WordPress.com account? Log in now.
    • Buku - Bibliotheca Surinamica
    • Customize
    • Follow Following
    • Sign up
    • Log in
    • Report this content
    • View site in Reader
    • Manage subscriptions
    • Collapse this bar
 

Loading Comments...
 

    %d bloggers like this: