De negerhut

De negerhut van Oom Tom heeft meer bijgedragen aan de afschaffing van de slavernij dan alle filosofische verhandelingen over de gelijkheid van de mensen bij elkaar.

Ook in Nederland heeft het boek van Beecher-Stowe een belangrijke rol gespeeld in de publieke opinie over slavernij en in de uiteindelijke afschaffing daar van in 1863. Beecher-Stowe heeft ook duidelijk Eduard Douwes geinspireerd toen hij de Max Havelaar (1859) schreef. Eerder, in het zelfde jaar dat de Negerhut in het Nederlands verscheen, publiceerde J. Wolbers “De slavernij in Suriname, of dezelfde gruwelen der slavernij, die in de ‘Negerhut’ geschetst zijn, bestaan ook in onze West-Indische koloniën!” (Amsterdam: H. de Hoogh, 1853). Michiel van Kempen heeft aangetoond dat Uncle Toms Cabin in 1853 al verkrijgbaar was in Suriname. In 1855 verscheen “Slaven en vrijen onder de Nederlandsche wet” door W.R. van Hoëvell (Zaltbommel: Joh. Noman en Zoon, 1855). Ook hier heeft het boek van Beecher-Stowe grote invloed gehad.

Sinds de eerste Nederlandse vertaling die in1853 inboekvorm verscheen zijn er ontelbare drukken verschenen. Het is waarschijnlijk het meest gedrukte boek, na de bijbel. In de collectie Buku – Bibliotheca Surinamica bevinden zich zo’n 120 verschillende Nederlandse edities. Daarnaast zijn er nog de Amerikaanse-, Engelse-, Franse-, Duitse-, Russische-, Spaanse- en zelfs een Turkse editie.Op deze pagina laten we u een aantal edities zien. Om te beginnen met de laatste aanwinst die ik in august 2008 op de boekenmarkt op het Spui in Amsterdam kocht.

Dit is een negende druk. De cover is een van de mooiste uit mijn verzameling. De illustraties zijn van Johan Braakensiek. Van Braakensiek hebben we andere prachtige afbeeldingen van zwarte mensen. Wellicht daarover binnenkort meer.

De negerhut (Uncle Tom’s cabin) : een verhaal uit het slavenleven in Noord-Amerika. Harriet Beecher Stowe ; naar den 20sten Amerikaanschen druk uit het Engelsch vertaald door C.M. Mensing. Met 8 platen van Johan Braakensiek (1858-1940) ; in hout gegraveerd door Walter. Harriet Elizabeth Beecher Stowe (1811-1896) Uitgever: Amsterdam : C.L. Brinkman, 1885. 9e druk. Drukker: Amsterdam : Roeloffzen & Hübner. “Volks-uitgave” 402 pp., [8] bl. pl. : zw. grav. ; 21 cm.

Pronkstuk in de verzameling in natuurlijk de eerste Nederlandse editie uit 1853. In de afgelopen twintig jaar ben ik maar zeer zelden een eerste Nederlandse druk tegengekomen. Voor een Amerikaanse eerste druk worden tegenwoordig duizenden dollars betaald. De Nederlandse editie uit 1853 is een stuk zeldzamer en gelukkig ook een stuk betaalbaarder (als je hem vindt).

De negerhut (Uncle Tom’s cabin). Een verhaal uit het slavenleven in Noord-Amerika. Naar den 20en Amerikaanschen druk. Uit het Engelsch vertaald door C.M. Mensingh. STOWE, H.B. Haarlem: Kruseman, 1853. 2 delen in 1 band. Met gelithografeerd auteursportret. Illustraties op elk van de 2 gelithografeerde titelpaginas’s. Verguld halflinnen. 8vo (23,5 x13,5 cm.). iv,368; 403 pp.

Dit exemplaar kocht in op een veiling van Amsterdam Book Auctions in 2008 (eur280,– excl opgeld). De eerste druk is bijzonder zeldzaam.

In het zelfde jaar verscheen een volksuitgave van de Negerhut van oom Tom. Hier onder zien we de vijfde druk van deze volksuitgave (nog steeds zitten we in 1853!).

Boven ander prachtig exemplaar is de 6e druk (1868).

Met op de achterzijde deze afbeelding:

De Negerhut door H. Beecher Stowe. Nieuwe vertaling van C.S. Adama van Scheltema. Met platen. Tiende uitgaaf der bewerking van C.M. Mensing. Illustraties van Jan Rinke [et al.] Arnhem en Nijmegen: Gebr. E. & M. Cohen, 1892

Een kijkje in de hut van oom Tom : met eene toespraak aan de jeugd door de schrijfster H. Beecher Stowe ; [bewerkt naar het origineel en met een voorbericht door Tante Marie] ; uit het Engelsch [door A.G. Bruinses]; met nieuwe platen Harriet Elizabeth Beecher Stowe (1811-1896). Tante Marie pseud. van Mary Low; A.G. Bruinses (1821-1855) pseudoniem van J.J. Beckering. 4e druk. Sneek : J.F. van Druten, 1888. Met extra gelithograveerd titelblad. – Litho’s gedrukt door Emrik & Binger. Vertaling van: A peep into Tom’s cabin. By Aunt Mary. – Bewerking naar: Uncle Tom`s cabin (1852). Omvang: VI, 290 pp. [4] bl. pl. : gekleurde litho’s; 20 cm.

Elders op deze site wordt door Elmer Kolfin ingegaan op de afbeeldingen uit vroege edities van Oom Tom. Hier onder alvast een van de mooiste illustraties uit een latere editie: