Naamboekje Suriname (1771)

Tags

artsenij, genealogie, handel, jurisdiction, kolonisatie

De Hooge Regeering, Minderen Collegien en Bediendens der Collonie van Suriname, nevens een Lyst der Gouverneurs Generaal en Commandeurs, Zedert den Jaare 1683. Te Amsterdam. By Petrus Schouten en Reinier Ottens, Boekverkoopers, 1771.

Van alle boeken uit de Bibliotheca Surinamica is slechts een klein deel in Suriname gedrukt. Het merendeel van de boeken, zeker als we het over de koloniale periode hebben, verscheen in Europa. Uiteraard speelde Amsterdam, ooit één van de eigenaren van de Sociëteit van Suriname én hoofdstad van het Nederlandse rijk, daar bij een belangrijke rol.

Titelblad Naamboekje 1771

 

Deze titel werd ook in Amsterdam gedrukt, in 1771, en maakt onderdeel uit van een convoluut waarin ook lijsten te vinden zijn met namen van de ‘Regeerders der stad Amstelredam’ (Amsterdam, ch), predikanten, professoren van het Atheneum Illustre, leden van de Admiraliteit en nog veel meer.

Gildebrief van het Amsterdamse Boekverkopers, Boekdrukkers en Kunstverkopersgilde 1764 (detail). Collectie Rijksmuseum.

Voor ons is het natuurlijk vooral interessant om te kijken wie er in Suriname de dienst uitmaakten en wie er toe deden. Allereerst is er een lijst opgenomen van alle Gouverneurs Generaals die ‘over de Provincie van Suriname hebben geregeert t’zedert den Jaare 1683’. Daar vinden we uiteraard bekende namen als Cornelis van Aerssen van Sommelsdijk (de eerst gouverneur van Suriname), Jan Jacob Mauricius en Jan Nepveu. De laatste was op het moment van publicatie gouverneur. Bernard Texier, waarover we op deze site eerder schreven, was toen Raad-Fiscaal. Als Raad van Politie en Criminele Justitie wordt o.a. genoemd Willem Bedloo (1685-1738). Zowel Bedloo en Mauricius waren eens de eigenaar van de beroemde Quassie van Timotibo (ca. 1692-1787), die een dubbelrol speelde in de strijd tegen de marrons en het koloniale gezag. Aan de hand van alle namen van de koloniale elite kan zo een belangrijk deel van de geschiedenis verteld worden.

Quassie van Timotibo (ca. 1692 – 1787)

Hoewel dit boekje bijna 250 jaar geleden verscheen vinden we er tal van namen die we ook nu nog steeds in Suriname aantreffen. Zo vinden we als Raad van Civiele Justitie L. Oostendorp, bij het Subalterne College (voor kleine zaken) vinden we T.F. Wolff, Wolphert Jacob Beeldsnyder Matroos was er secretaris, Jan Emmanuel Vieyra was klerk bij het Hof van Politie, Isaac Nassy was jurator en J.C. Lobbrecht werkte op het Comptoir van Modique Lasten. Als artsen waren o.a. Jacob Levy, J. Emanuels en ene De Vries aangesteld. Als ‘Solliciteurs’ van het College van Commissarissen vinden we Balthazar Comvalius, Joseph Bueno de Mesquita en Jan Leysner. De lijst van namen is te lang om volledig weer te geven. Maar veel echte Surinaamse familienamen als Calicher, Marcus, Labadie, Westmaas, Abercrombie, Kuhn, Esser, Clemen, Robles de Medina, Davilar etc. zijn er allemaal in terug te vinden.

Boven aanzicht Naamboekje (1771)

Dit is nu zo’n boekje waar niet alleen Surinamica-verzamelaars maar ook genealogen of mensen die overwegen hun familiegeschiedenis te gaan uitzoeken, van gaan watertanden. Tegelijkertijd leert het ons ook een wijze les: bijna alle Afro-Surinamers (marrons daargelaten) stammen af van slaven maar tegelijkertijd hebben we ook bijna allemaal voorouders die tot de koloniale elite behoorden.

Carl Haarnack

Zie ook:

Reglement van Orde Bernard Texier

Over Quassie en het Quassiehout

Omslag Naamboekje (1771)

Surinaamsche Almanak voor het jaar 1832

Tags

Dutch, kolonisatie, plantages, tijdschriften

Surinaamsche Almanak voor het jaar 1832. Departement Paramaribo der Maatschappij Tot Nut van ’t Algemeen. Amsterdam: C.G. Sulpke, 1831.

Voor degenen die belangstelling hebben voor de geschiedenis van Suriname of voor de geschiedenis van bepaalde ‘Surinaamse’ families is het grasduinen in een Surinaamsche Almanak een waar feest. Voor zover we weten verscheen de eerste Surinaamse almanak in 1789: Surinaamsche Almanach op het jaar onzes Heere Jesu Christi. Anno 1789. Het werd uitgegeven door W.H. Poppelmann in Paramaribo. Tot het jaar 1955 verschenen deze almanakken die gedurende deze periode door verschillende uitgevers werden gebracht en onder verschillende namen. Deze laatste almanak werd onder de naam De Vraagbaak. Almanak voor Suriname 1955 samengesteld door A. van Eyck en uitgegeven door de firma Radhakishun & Co. in Paramaribo.

Houtgrond de Vier Kinderen (Surinaamsche Almanak 1832)

De inhoud van de verschillende gidsen bleef gedurende de periode van 165 jaar eigenlijk verrassend constant. Een almanak is niets anders dan een jaarboekje (elk jaar verscheen er dus één) waarin allerlei informatie werd opgenomen over de bestuurders van de kolonie, over wie er in dat jaar belangrijke functies bekleedden bijvoorbeeld als ambtenaar, arts, apotheker of onderwijzer. Daarnaast zijn er lijsten te vinden van plantages, hun eigenaren, de directeur en administrateur, het aantal slaven en de gewassen die verbouwd werden. Als u meer wilt weten over uw familiegeschiedenis of de plantage waar één van uw voorouders werkte dan is de almanak een prima begin. Bijzonder interessant zijn ook de advertenties die in veel almanakken te vinden zijn. Ze geven een interessant inkijkje in het alledaagse leven van lang vervlogen tijden.

Laten we er eens een willekeurige almanak pakken en nader onderzoeken: het jaar 1832. Deze almanak werd uitgegeven door het Departement Paramaribo der Maatschappij Tot Nut van ’t Algemeen. De almanak begint met een frontispice van de Houtgrond Vier Kinderen. Deze grond ligt in het Paragebied, aan de linkeroever van de Tawaycoera-kreek. We zien de directeurswoning met overdekte galerij, rechts de woning van de blank-officier, links de timmer- en houtloods en verder nog het botenhuis. De tekening werd gemaakt door N. Box. Behalve de plichtmatige opsomming van de leden van het Koninklijk Huis der Nederlanden bevat de almanak een schat aan informatie over Suriname in het jaar 1832. Zo was Lammens president van het Hof van Civile en Criminele justitie. Andere leden van het Hof waren Trompert, Fiers Smeding, Marchant, Penard en Gollenstede. Er bestond toen in Paramaribo een gemeentebestuur. Daarin waren o.a. actief Slengarde (president), Box, Weissenbruch, Sanches, De la Parra en Zaal. Ook in de lijst van wijkmeesters vinden we namen terug die vandaag de dag nog in Suriname voor komen: Nunes, Flu, Hartman en Abrahamsz. En bij de vroedvrouwen komen we namen tegen die zo passen bij de slaventijd: Constantia van Daphina van Rocheteau. De opbouw van de naam verraad een slavenherkomst (was Constantia een vrijgelaten slavin die eigendom van een andere gemanumitteerde slavin?). Hetzelfde geldt voor de vroedvrouwen Adjuba van Lemmers en Ester Lucretia van Lobo.

Gelukkig zijn de bijna alle almanakken nu gedigitaliseerd.  Via de website van de Digitale Bibliotheek Nederland ligt er een schat aan historisch materiaal op u te wachten. Ongetwijfeld vindt u hier één of meerdere van uw familieleden:  http://www.dbnl.org/titels/titels_suriname_almanak.php

Surinaamsche Almanak 1903

Maar voor de echte boekverzamelaar en de bibliofiel gaat er niets boven het bezit van een echte originele Surinaamsche Almanak. De mooie ‘blind stamped’ bandjes van de laat 19e eeuwse/ begin 20e eeuwse almanakken met goudopdruk zijn een lust voor het oog. De almanakken zijn bijzonder zeldzaam (vooral die uit de eerste helft van de 19e eeuw). Ze verschenen maar in kleine oplagen en het tropische klimaat in Suriname heeft er voor gezorgd dat maar weinig exemplaren bewaard zijn gebleven. Zoekt u een bepaalde Almanak? Mail voor meer informatie gerust naar: surinamica@gmail.com

Carl Haarnack

Surinaamsche Almanak voor het jaar 1841

Surinaamsche Almanak voor het jaar 1907.