Verbeelding Nederlandse slavernijgeschiedenis
Tentoonstelling bij Bijzondere Collecties UvA
Dit jaar is het 150 jaar geleden dat in de Nederlandse koloniën de slavernij werd afgeschaft. Met de tentoonstelling Slavernij verbeeld sluiten de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam aan bij de officiële herdenking van het Nederlandse slavernijverleden. De tentoonstelling schetst een historisch beeld van de slavernij in West-Indië, met name in de voormalige kolonie Suriname.
De tentoonstelling geeft een indrukwekkend beeld van de slavernij in de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw in Nederland en Suriname. De geschiedenis van de slavernij wordt zichtbaar aan de hand van unieke kaarten, boeken, manuscripten, documenten, prenten en andere objecten uit de Bijzondere Collecties van de UvA. Dit materiaal maakt deel uit van de omvangrijke collectie over de geschiedenis van Suriname en West-Indië van de UvA. Het is aangevuld met belangrijke bruiklenen uit andere openbare en particuliere verzamelingen.
Afbeelding uit: Voyage a Surinam. Door P.F. Benoit (Brussel, 1839)
Uit de rijke particuliere collectie van Kenneth Boumann komen onder meer een schitterend exemplaar van de beroemde Voyage à Surinam (1839) van Pierre Jacques Benoit en een ivoren beeldje van een bevrijde slaaf met verbroken ketenen, door Boumann ‘Sjorie’ (George) genoemd.
Ivoren beeldje van een bevrijde slaaf met gebroken ketenen, door Kenneth Boumann ‘Sjorie’ (George) genoemd. Mogelijk gebruikt als knop op een wandelstok, vermoedelijk eerste helft negentiende eeuw. Collectie Boumann.
Een pronkstuk uit de Bijzondere Collecties is de Algemeene kaart van de Colonie of Provintie van Suriname uit 1737, waarop de honderden plantages langs de rivieren zichtbaar zijn. Aansprekend is ook het schilderij van het fort Elmina, voor de kust van het huidige Ghana, afkomstig uit het bezit van de laatste gouverneur van deze Nederlandse kolonie. Het schrikwekkende beeld dat de beroemde Engelse graveur William Blake van de behandeling van Surinaamse slaven schetste is te zien in fel-realistische etsen.
Gezicht op Elmina. Willlem Troost (1812-1893). Elmina was de poort waardoor veel tot slaaf gemaakte Afrikanen naar de Nieuwe Wereld (en dus ook Suriname) werden vervoerd. Elmina ligt in het huidige Ghana. Toen heette het nog Goudkust, een lang vergeten Nederlandse kolonie.
De tentoonstelling, mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mondriaan Fonds, is samengesteld door de gastconservatoren Carl Haarnack, particulier verzamelaar en bekend van zijn blog Buku – Bibliotheca Surinamica, Elmer Kolfin, kunsthistoricus bij de Universiteit van Amsterdam, en historicus Dirk J. Tang.
Raymanns keuze
Een bijzondere bijdrage aan de expositie leveren Jörgen Raymann en zijn dochter Melody, studente geschiedenis aan de UvA. Zij presenteren Raymanns keuze: een selectie van tien spraakmakende objecten uit de tentoonstelling die in een compilatie van video-interviews worden toegelicht. Daarvoor bezochten zij de verzameling van Kenneth Boumann. Ook gingen zij de straat op om Amsterdammers te bevragen over hun kennis over het slavernijverleden.
Publicaties
Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie Slavernij. Een geschiedenis (Walburg Pers) van de hand van Dirk J. Tang. Hij schetst de lange wordingsgeschiedenis van slavernij en slavenhandel, hoe deze zich over de wereld verspreidden en uiteindelijk moeizaam verdwenen.
Ook verschijnt een themanummer van het tijdschrift De Boekenwereld (Vantilt / Bijzondere Collecties UvA), met onder meer bijdragen van Kenneth Boumann en Carl Haarnack.
Banierententoonstelling
Parallel aan de expositie bij de Bijzondere Collecties is in de Amsterdamse Openbare Bibliotheek een banierententoonstelling te zien, die daarna op reis gaat langs een aantal grote openbare bibliotheken in Nederland. In tien banieren wordt een beknopt historisch overzicht geboden van de geschiedenis van de slavernij. Een tweede reeks banieren toont Raymanns keuze, met persoonlijke teksten van Melody Raymann. Op www.bibliotheek.nl wordt een ‘digitale etalage’ ingericht met aanvullende informatie over het slavernijverleden.
‘Ik ben bijzonder gelukkig met de steun die we hebben gekregen van het Sector Instituut Openbare Bibliotheken en van NBD Biblion om met deze banierententoonstelling ook een jonger en breder publiek aan te spreken’, zegt Garrelt Verhoeven, hoofdconservator Bijzondere Collecties. ‘Het papieren erfgoed van het slavernijverleden dat wij beheren weerspiegelt een belangrijk deel van onze geschiedenis; het vertelt een verhaal dat iedereen moet kennen.’
Tentoonstelling Slavernij verbeeld
16 juni t/m 22 september 2013
Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam
Oude Turfmarkt 129 (Rokin)
Open: di–vr 10–17 uur en za–zo 13–17 uur
www.bijzonderecollecties.uva.nl
Publicatie Slavernij. Een geschiedenis
Dirk J. Tang
224 pagina’s, genaaid gebonden, rijk geïllustreerd in kleur, € 34,50
Walburg Pers, ISBN 978-90-5730-905-2
verkrijgbaar in de boekwinkel van de Bijzondere Collecties en via de webwinkel op:https://bijzonderecollecties.hexspoorwms.nl
Banierententoonstelling OBA
16 juni t/m 26 augustus 2013
Openbare Bibliotheek Amsterdam
Oosterdokskade 143
Open: zo–za 10–22 uur
Digitale etalage Slavernij verbeeld
Buku - Bibliotheca Surinamica 